Günümüzün en sık rastlanan hastalıkları arasında sayılan Alzheimer, yaşamsal aktivitelerde ve bilişsel yeteneklerde bozulmayla kendini gösteriyor. Demansın (unutkanlık) en sık görülen tipi olan bu nörodejeneratif hastalık ilk olarak 1901’de Alman bilim insanı Dr. Alois Alzheimer tarafından tanımlandı. Dünya genelinde 40 milyona yakın Alzheimer hastası olduğunu, 2040’a kadar her 20 yılda bir bu rakamın ikiye katlanacağının öngörüldüğünü belirten Acıbadem Bodrum Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Turhan Keçeli, “Demans olgularının yüzde 75’ini Alzheimer tipi vakalar oluşturuyor. Türkiye’de 400 binin üzerinde Alzheimer hastası bulunduğu düşünülüyor. Bu hastalığın görülme sıklığı yaşa paralel arttığından, toplum sağlığı ve yaşlı bakım hizmetlerini yakından ilgilendiren sorunların da çoğalacağı öngörülüyor” diyor.
İlk ve en önemli bulgusu ilerleyici unutkanlık olan hastalığın ileri dönemleri, alışılagelen günlük işleri yapmada zorluk ve davranışlardaki anormal değişiklikle karakterize oluyor. İlerleyen yaşla birlikte görülme sıklığının arttığına ancak Alzheimer hastalığının normal yaşlanmanın kaçınılmaz sonucu olmadığına dikkat çeken Acıbadem Eskişehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Demet Özbabalık Adapınar ise şunları söylüyor: “Normal yaşlanma sürecinde beyinde yapısal birtakım değişiklikler oluyor ama bilişsel ve zihinsel yetilerde belirgin bir kayıp görülmüyor. Alzheimer’da ise belirgin şekilde ‘yeni bilgileri öğrenme güçlüğü’ var. Bu hastalık hayatı tehdit etmese de ortaya çıkan sorunlar nedeniyle yaşam süresi etkilenebiliyor.”
Kapsamlı tetkiklerle ayırıcı tanı konuluyor Sıklıkla 60’lı yaşlarda ortaya çıkan Alzheimer’ın en dikkat çekici belirtileri arasında hafıza sorunları, düşünme ve nedenselleştirme zorluğu, karar vermede ve kelime 82 Hayat 2016 En önemli belirtisi unutkanlık! Alzheimer İleri yaş grubunda ortaya çıkan Alzheimer, kendini unutkanlıkla gösteriyor. Erken dönemde belirtileri doğru okunamadığı için tanıda geç kalınma oranı yüksek olan bu hastalık, tam olarak tedavi edilemiyor. Tedavi kapsamında hastaların yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan uygulamalar büyük önem taşıyor. 082_083_ACIHAYAT_alzheimer.indd 96 15/12/16 19:10 Hayat 2016 83 bulmada güçlük çekme, aritmetik işlemlerde zorlanma, kişilik ve davranış değişiklikleri, kaybolmalar ile eskiden kolaylıkla yapılabilen işleri yapma güçlüğü yer alıyor. Bu belirtilerin hastalarda çoğunlukla aynı olduğunu belirten Dr. Keçeli, her hastalıkta olduğu gibi Alzheimer’ın da erken tanısının büyük önem taşıdığını söylüyor: “Öncelikle hem hasta hem de bir yakınından hasta öyküsü alınıyor. Fiziksel muayene, laboratuvar ve psikometrik tetkiklerin ardından hasta genetik teste tabi tutuluyor. Son olarak da ileri görüntüleme yöntemlerinden yararlanılıyor. Tüm bu yöntemlerle demansiyel sendromların ayırıcı tanıları yapılarak Alzheimer tipi demans tanısı konuluyor. Kesin tanı ise ancak histopatolojik olarak saptanıyor.”
Kadınlarda daha fazla görülüyor Her hastalıkta olduğu gibi Alzheimer’ın ortaya çıkışında da birtakım riskli gruplar var. Örneğin, hastalığın görülme sıklığı cinsiyete göre değişiyor. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla rastlanıyor. Bu farkın temelinde ise kadınların ortalama yaşam süresinin erkeklerden uzun olması yatıyor. Düşük eğitim seviyesi, ailede demans öyküsü, genetik etkenler, bilinç kayıplı kafa travması, Down Sendromu, majör depresyon öyküsü, beyin damar hastalıkları gibi durumlar ise diğer risk faktörleri arasında yer alıyor.
Medikal tedavi terapilerle destekleniyor Alzheimer’ın medikal tedavisi bu rahatsızlığın semptomlarının hafifletilmesini ve eşlik eden hastalıkların tedavisini amaçlıyor. Beraberinde hastanın mental kapasitesinin düzeltilmesine ve günlük yaşamının kolaylaştırılmasına çalışılıyor. İlaçların etki ve yan etkileri kişiye göre değişkenlik gösterebiliyor. Davranış bozuklukları ve depresyona yönelik tedavi de uygulanıyor.
Dr. Keçeli, medikal tedavinin yanı sıra davranış terapisi, fizyoterapi, ergoterapi, bellek çalışmaları, realiteye yönelim çalışmaları (kişi, yer ve zaman yönelimine), biyografi ve hatırlama, müzik, duyu, aromaterapi ve hayvan terapisi uygulanabildiğini de söylüyor.
Hasta yakınlarına büyük görev düşüyor Mevcut tedavi protokolleriyle Alzheimer’a karşı kesin sonuç alınamıyor. Bu nedenle de devreye koruyucu önlemler giriyor. Bilimsel araştırma sonuçlarına göre; bedensel olarak aktif bir yaşantı sürenler, sağlıklı beslenenler, ruh sağlığına özen gösterenler, sosyal bağlarını koruyanlar ve risk faktörlerinden uzak duranlar Alzheimer hastalığına daha az yakalanıyor.
Öte yandan bu rahatsızlıktan hastanın kendisi kadar yakınları da etkileniyor. Alzheimer hastasının bakımında sabır ve esnekliğin büyük önem taşıdığını belirten Dr. Keçeli, hasta yakınlarına şu önerilerde bulunuyor: “Alzheimer’lı hastalar basit işlerin üstesinden gelemediğinde hırçınlaşabiliyor. Bu tabloyu hafifletmek için planlı hareket edin, karmaşayı önlemek için işleri sıraya koyun, esnek davranın. Ne siz acele edin, ne de hastanızı acele ettirin. Kendi başına yapabildiklerine mümkün olduğunca izin verin. Gerektiğinde ona seçenekler sunun. Anlaşılır ve yalın komutlar verin. Hastanızı takip eden hekimle daima irtibatta olun. Hasta için güvenli ortam sağlamanın çok önemli olduğunu unutmayın. Düşmelere karşı önlem alın, tehlike kaynaklarını kilit altında tutun. Banyo sularının ısısına dikkat edin. Yangınlara karşı önlem alıp hazırlıklı olun.”
Evre evre Alzheimer!
Hastaların ilk dönemde belirtileri iyi okuyamaması Alzheimer’ın erken evrede saptanmasını zorlaştırıyor. Oysa hastalık unutkanlık, sosyal davranışlarda ve karar vermede zorluk gibi işaretlerle kendini gösteriyor. Prof. Dr. Demet Özbabalık Adapınar, hastalığın her evresinde karşılaşılan durumları şöyle sıralıyor:
Erken dönem: Hafif ve genellikle ihmal edilen belirtiler arasında unutkanlık, yorgunluk, kelimeleri hatırlayamama, yeni şeyleri öğrenememe, sosyal davranış ve karar verme bozukluğu yer alıyor.
Orta dönem: Günlük yaşam aktivitelerinin sürmesini engelleyen belirgin düzeyde belirti ve problemler ortaya çıkıyor. Kaybolmalar, motor yetilerde bozulma, huzursuzluk, agresyon, sosyal ilişkilerde bozulma ve paranoya görülüyor
İleri dönem: Hasta, yakınlarına tam bağımlı hale geliyor. Bilişsel sorunlara, fiziksel bozukluklar da ekleniyor. Mesane ve bağırsak kontrolünde, konuşma ya da basit emirlere uymada bozulma, hayal görme, emosyonel bozukluk, farkındalık halinin kaybı ve sürekli dolanıp durmalara rastlanıyor. Bu süreç; hastadan çok, bakımını üstlenen kişilerin problem yaşadığı evre olarak biliniyor.
İleri yaş grubunda ortaya çıkan Alzheimer, kendini unutkanlıkla gösteriyor. Erken dönemde belirtileri doğru okunamadığı için tanıda geç kalınma oranı yüksek olan bu hastalık, tam olarak tedavi edilemiyor. Tedavi kapsamında hastaların yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan uygulamalar büyük önem taşıyor.
DetaylarSırtında eski, buruşuk bir pardösü, dağınık bir saç, şaşı bakan gözler ve elinde yanmayan bir puro ile gezen..
DetaylarRonald Wilson Reagan, Amerika Birleşik Devletlerinin 40. Başkanı olarak 1981-1989 yılları arasında görev yaptı.
DetaylarTüm soru, görüş ve önerileriniz için aşağıdaki
form aracılığı ile bize ulaşabilirsiniz.
Hoşnudiye Mah. 746. Sk.
No:13 K:2 D:19
(Soho Business Center)
Tepebaşı/Eskişehir
0534 526 43 88
Sosyal medya kanallarımızdan bize ulaşabilir,
yeniliklerden haberdar olabilirsiniz.